تومور میکرو آدنوم هیپوفیز چیست؟ برسی دلایل و خطرات

میکرو آدنوم، کلمه ای دوبخشی است که از میکرو و آدنوم تشکیل شده است که به تومور های خوش خیم غده هیپوفیز آدنوم یا آدنوما ( به انگلیسی : Adenoma )‏ می گویند که اگر این تومور ها از یک سانتی متر کوچک تر باشند، میکرو آدنوم گفته می شوند. اغلب تومورهای غده هیپوفیز خوش خیم می باشند و تومور های بدخیم غده هیپوفیز بسیار کم و نادر می باشند. ما در این مقاله قصد داریم به بررسی تومور های غده هیپوفیز و میکرو آدنوم هیپوفیز بپردازیم. همراه سایت جراح باما باشید.

میکرو آدنوم هیپوفیز چیست؟

همونطور که گفتیم میکرو آدنوم، به تومور خوش خیم بافت غددی می گویند، که در غده های همچون هیپوفیز، کبد، تیروئید، پاراتیروئید، غده فوق کلیوی و… می تواند تشکیل شود. علائم آن معمولا به علت فشار بر بافت های مجاور و ترشح هورمون های مرتبط به بافت می باشد. علائم آن در آدنوم غده هیپوفیز با فشار بر روی بافت های مجاورش سبب تاری دید و سر درد می شود و با ترشح هورمون رشد منجر به درشت پایانکی یا همان آکروماگالی می شود.

میکرو آدنوم غده هیپوفیز

آدنوم های غده هیپوفیز از لحاظ انداره به دو بخش کلی تقسیم می شوند که شامل میکرو آدنوم که اندازه آن ها کمتر از ده میلی متر یا یک سانتی متر است و ماکرو آدنوم که بیشتر از ده میلی متر یا همون یک سانتی متر می باشند.

دسته بندی دیگر آدنوم های هیپوفیز بر اساس این می باشد، که آیا از سلول های مترشحه گونه خاصی از هورمون های هیپوفیز منشا گرفته اند یا خیر که به این منظور به دو دسته ای فانکشنال یا همان به اصطلاح مترشحه و نان فانکشنال یا همان غیر مترشحه تقسیم می شوند. دسته فانکشنال یا همون مترشحه خود انواع مختلفی دارد ازجمله:

• پرولاکتینوما که باعث ترشح بسیاری زیادی که تقریبا بیشتر از 10برابر از حد نرمال و معمول پرولاکتین می شوند و علائمی همچون نامظمی قاعدگی در زنان ، افزایش سایز پستان و ترشح مایعی همچون شیر به همراه دارد.
• آکرومگالی که سبب ترشح بیش از اندازه هورمون رشد می شود و دارای علائمی همچون افزایش غیرعادی سایز بینی و انگشتان دست و پا می باشد.
• کوشینگ که باعث ترشح بیش از اندازه هورمون کورتیزول می شود و دارای علائمی مانند چاقی غیر متعارف صورت، افزایش فشار خون در یک فرد جوان و همچنین در مواردی باعث بروز ترک های بنفش رنگ در سطح پوست می شوند.
• نوع ترکیبی یا mixed که سبب افزایش بیشتر از یک نوع هورمون هیپوفیزی می باشند مانند افزایش همورمون پرولاکتیت و هورمون رشد. با توجه به این اینکه موارد گفته شده شایع ترین علائم میکرو آدنوم های هیپوفیز هستند اما در بعضی از موارد سبب اختلالات دیگری مانند تاری دید و حتی تشنج می باشد که البته این موارد نادر در آدنوم های بزرگتر از یک سانتی متر یا همان ماکرو آدنوم ها بروز داده است و در میکرو آدنوم ها دیده نشده است.

بیماری میکرو آدنوم چیست؟

این بیماری سبب افزایش غیر طبیعی رشد غده هیپوفیز می شود. هیوفیز که در قاعده مغزانسان قرار گرفته است دارای سلول های مختلفی است که انواع گوناگونی از هورمون ها را ترشح می کنند که بسته نوع سلولی که منشا آدنوم هیپوفیز می باشد گونه های مختلفی از آدنوم هیپوفیز تابه امروز شناخته شده است.

آدنوم ها به روش های مختلفی منجر به ایجاد اختلال در بدن شما می شوند به صورت نمونه آن ها می توانند:

– دیگر سلول های هیپوفیز را تحت فشار قرار بدهند و مانع از تولید کافی هورمون در آن سلول ها شوند.

– آن ها می توانند باعث افزایش بیش از حد تولید انواع خاصی از هورمون ها نیز شوند.

– دربرخی از موارد نیز آدنوم های هیپوفیز با تحت فشار دادن بافت های مجاور، باعث ایجاد اختلال می شوند که می توان به عنوان نمونه به این اشاره کرد که، با تحت فشار قرار دادن عصب هایی که از چشم خارج می شوند باعث ایجاد اختلال در بینایی فرد شوند.

توده ای که در غده هیپوفیز وجود دارد، به آن آدنوم هیپوفیز یا تومور هیپوفیز می گویند. که معمولا بسیار شایع است و حدودا 10 درصد از افراد به آن مبتلا هستند که این تومور ها اغلب غیر سرطانی و خوش خیم هستند. معمولا بیشتر این تومور ها مدتی بعد از این که ایجاد شده اند شناخته می شوند. چون آن ها علائم زیادی را از خود نشان نمی دهند.

میکرو آدنوم هیپوفیز در زنان

آدنوم هیپوفیز باتوجه به این که یکی از علت های بالا بود پرولاکتین است. معمولا خیلی خوب به برموکرییتین و یا caberglide پاسخ می دهد. وقتی که پر کاری پرولاکتین سبب عدم تخمک گذاری می باشد، با طبیعی شدن پرولاکتین بعد از درمان دارویی عملکرد تخمدان دربیشتر موارد به حالت طبیعی خود بر می گردد.

گفته شده است که نقش پرو لاکتین ها در مردان شناخته شده نیست ولی مقدار این هورمون در خون زنان بیشتر از مردان می باشد. در دوران حاملگی این هورمون در خون زنان به طور چشم گیری کاهش می یابد و تا دو سه هفته پس از زایمان به حالت طبیعی خود باز می گردد. یکی از علت های تحریک ترشح پرولاکتین و ادمه ترشح آن، مکیدن پستان است. به نظر می رسد که پرولاکتین در ایجاد میل جنسی نیز نقش دارد و به همین علت گاهی آن را هورمون عشق هم نیز می نامند.

تفاوت در زنان و مردان

در میان انواع پرولاکتیون ها، میکروپرولاکتین ها در زنان بیشتر و شایع تر است. اما ماکرو آدنوم ها در آقایان بیشتر دیده می شود.

پرو لاکتین ها در بانوان می تواند باعث پرکاری غدد جنسی ناشی از کمبود گنادوتریین ها شده و منجر به کمبود استروژن گردد. پرولاکتین ها معمولا در زنانی که اختلال قاعدگی و نازائی دارند، زودتر تشخیص داده می شود.

این موضوع در مردان بر خلاف زنان است و با کاهش میل جنسی و ناتوانی جنسی به دکتر مراجعه می کنند. 90 درصد از بانوان مبتلا به پرکاری تولید پرولاکتین، با قطع قائدگی، ترشح شیر از پستان و یا نازائی به دکتر مراجعه می کنند.

پرولاکتین ها علت 15 تا 20 درصد آمنوره ثانویه است که با عدم تخمک گذاری بیمار یا نازائی همراه است. ترشح شیر ممکن است به صورت هم زمان، قبلی یا حتی بعد از اختلال قائدگی ایجاد شود، در بعضی موارد ممکن است از نظر بالینی آشکار نباشد و یا تنها با معاینه پستان تشخیص داده شود. کمبود استروژن می تواند باعث بروز خشک واژن، احساس گر گرفتگی و تحریک پذیری گردد.

میکرو آدنوم و بارداری

بالا بودن سطح هورمون پرولاکتین باعث ناباروری می شود و هایپر پرولاکتینمیا، که به بالا بودن میزان هورمون پرولاکتین گفته می شود. در زنانی که موفق به بارداری نمی شوند و یا شیر دهی ندارند باید کاهش بیابد و در صورتی که میزاناین هورمون پرولاکتین در زنان که باردار نیستند به شکل غیر عادی بالا باشد، باعث ناباوری آن ها خواهد شد.

دلایل بالا بودن سطح پرو لاکتین:

تومور غده هیپوفیز با فشار آوردن بر روی بافت های مغزی که دور تومور را احاطه کرده اند و یا از طریق افزایش بیش از اندازه ترشح هورمون باعث ایجاد علائمی می شوند. البته که برخی از تومور های هیپوفیز ممکن بدون هیچ علائمی باشند. تومورهای غده هیپوفیز معمولا تا زمانی که علائم خود را نشان ندهند قابل تشخیص نیستند.

شایع ترین علائم این بیماری عبارت می باشد از:

آدنوم غده هیپوفیز

کم کاری غده تیروئید

PCOS ( تخمدان پلی کیستیک اختلالی است که مانع تخمک گذاری و باعث نازایی می شود. بنا به دلایلی تاکنون مشخص نیست، میزان هورمون پرولاکتین در زنانی که مبتلا به PCOS هستند بالاست.)

دارو ( بعضی از دارو ها باعث بالا رفتن سطح هورمون پرولاکتین می شوند، دارو های افسردگی یکی از جمله دارو هایی هستند که سبب بالا سطح پرولاکتین هستند.)

دارو هایی که باعث بالارفتن سطح پرولاکتین می شوند عبارت اند از:

1. دارو های آرام بخش

2. دارو های مسکن

3. دارو های فشارخون

4. دارو های ضد حاملگی

5. دارو های حالت تهوع

6. دارو های ضد ترشی معده و استرس

علائم میکرو آدنوم هیپوفیز

سر درد، مشکلات بینایی که این موضوع چون علت بیماری های دیگر است به راحتی نمی توان آن را یافت. تغییرات دوره قاعدگی، نوسانات خلق و خویی و یا تغیرات رفتاری، اختلال در نعوظ و تغییرات وزن.

دیگر علایم میکرو آدنوم هیپوفیز می توان به موارد زیر اشاره کرد:

ترشح شیر از پستان در زنانی که هنوز بارداری را تجربه نکرده اند.

افزایش یا کاهش ناگهانی در رشد کودکان و نوجوانان

رشد کردن دست ها، پاها، پیشامی و فک در بزرگسالان

ایجاد قوز یا برآمدگی بین شانه ها و بزرگ شدن گردی صورت

احساس خستگی شدید

درمان میکرو آدنوم هیپوفیز به عواملی همچون محل تومور و یا اینکه آیا این تومور مقدار بیش از حدی از هومون خاصی تولید می کند. هم چنین حال عمومی بیمار و الویت راجب گزینه ای درمانی بالقوه بستگی دارد. به سبب این موضوع که تومور غده هیپوفیز می تواند روی بسیاری از سیستم ها و اندام های مختلف بدن تاثیر گذار باشد. برای هر شخص پزشکانی با تخصص های مختلف با هم همکاری می کند تا یک دوره درمانی کارآمد فراهم آورند.

میکرو آدنوم هیپوفیز در مردان

تشکیل شدن تومور هیپوفیز به علت تغییرات نئوپلاستیک ها در بخش قدامی هیپوفیز است که منجر به سنتز بیش از اندازه و ترشح پرولاکتین می باشد. ارتباط جهش ژن یا AIP با پرولاکتینوما در بعضی از خانواده ها و هم چنین آدنومای هیپوفیز که در دوران کودکی شروع می شوند، نشان داده شده است. در تحقیقات گذشته بر روی 102 بیمار نشان داده شده است که فقر هورمون رشد و هایپوگنادیسم از شایع ترین انواع اختلال هورمون هیپوفیزی در مردان بالغ مبتلا یه پرولاکتیونوما بوده است.

این موضوع نشان می دهد که پرولاکتیونوما در مردان اغلب بزرگتر بوده و به اصطلاح ماکرو پرولاکتینوما می باشد. در زنان اغلب در تشخیص ابتدایی کوچک می باشد که میکرو پرولاکتیونوما می گویند. تومور های هیپوفیز به طور معمول به صورت گسترده رشد نمی کنند اما با این حال نیز می توانند بر سلامتی بیمار تاثیر بگذارند. به طور احتمالی عوارض میکرو آدنوم هیپوفیز می تواند این موارد باشد:

از بین رفتن یک تومور هیپوفیزی می تواند بر اعصاب نوری فشار بیاورد و وجود تومور یا حتی از بین رفتن تومور هیپوفیزی می تواند منجر به کمبود دائمی هورمون در بدن باشد که بیمار احتیاج به هورمون درمانی پیدا خواهد کرد.

سوالات متداول